فسفر که یک ماده معدنی بسیار اساسی در بدن انسان است، نقش بسیار مهمی در عملکرد بخش‌های مختلف بدن دارد.
این ماده معدنی بسیار مهم حدود 1% از وزن کل بدن هر انسان را تشکیل می‌دهد.
فسفر پس از کلسیم، دومین ماده غنی‌شده در بدن انسان است.
این ماده به وفور در استخوان‌ها و دندان‌های ما یافت می‌شود (حدود 85 درصد)، اما نقش آن تنها در حفظ سلامت استخوان‌ها محدود نمی‌شود.
این ماده معدنی در انجام مجموعه‌ای از عملکردهای بدنی اساسی مؤثر است که شامل سنتز پروتئین‌ها، رشد و نگهداری بافت‌ها و سلول‌ها، ترمیم بافت‌ها و سلول‌ها، فرآیند فیلتر کردن مواد زائد از خون، و هضم و استفاده صحیح از چربی‌ها می‌شود.
همچنین، فسفر نقش مهمی در عملکرد عضلات، انقباضات قلبی، عملکرد کلیه‌ها، و ارتباطات عصبی دارد.
فهرست مطالب
مقدار مورد نیاز فسفر برای بدن انسان چقدر است؟
مقدار مورد نیاز این ماده در بدن از فرد به فرد متغیر است و به عوامل مختلفی از جمله سن، جنسیت، وضعیت بارداری و شیردهی، و سلامت کلی بستگی دارد.
اکثر افراد نیازهای روزانه خود به فسفر را از طریق مصرف غذاها تأمین می‌کنند و نیاز به مکمل‌های فسفری ندارند.
مقادیر زیاد یا خیلی کم آن می‌تواند به مشکلات سلامتی منجر شود که بعضا نیاز به کمک‌های پزشکی به میان می‌آید.
مقدار نیاز برای هر فرد به صورت استاندارد به شرح زیر است:
- نوزادان (0 تا 6 ماه): 100 میلی‌گرم
- نوزادان (7 تا 12 ماه): 275 میلی‌گرم
- کودکان (1 تا 3 سال): 460 میلی‌گرم
- کودکان (4 تا 8 سال): 500 میلی‌گرم
- کودکان (9 تا 18 سال): 1250 میلی‌گرم
- بزرگسالان (19 سال به بالا): 700 میلی‌گرم
منابع غذایی غنی از فسفر شامل موارد زیر می‌شوند:
- محصولات گوشتی: گوشت، مرغ، ماهی
- محصولات لبنی: شیر، پنیر، ماست (بخصوص ماست و شیر محلی)
- تخم‌مرغ
- آجیل‌ها
- دانه‌ها و غلات کامل
- لوبیا و نخود
- سیب‌زمینی
- میوه‌های خشک
- نوشابه‌های گازدار و هر چیزی که اسید فسفریک در آن باشد.
بسیاری از این مواد گفته شده مفید هستند و بسیاری مانند نوشابه‌ها مضر.
باید توجه کنید که مصرف هر یک مواد غذایی بالا که گفته شده، باید بر اساس اعتدال و رژیم غذایی درست مصرف شوند. چون مصرف درست این مواد باعث سلامتی و افراط در استفاده از آنها باعث مشکلات در بخش‌های دیگر بدن می‌شوند.
نقش حیاتی در حفظ سلامت استخوان‌ها و دندان‌ها دارد و همچنین به هضم صحیح غذا و عملکرد سیستم گوارشی کمک می‌کند.
بنابراین، اهمیت مداوم مصرف منابع غذایی غنی از آن برای حفظ سلامتی بدن بسیار بزرگ است.
نقش مهم آن در عملکرد مغز و سایر عملکردهای بدن
یکی دیگر از ویژگی‌های این ماده معدنی حیاتی، حفظ سلامتی و بهبود عملکرد سیستم عصبی و مغزی است.
معرفی کامل خواص ماده بسیار حیاتی فسفر:
- حمایت بهتر از عملکرد مغزی و عصبی
- تامین انرژی لازم برای مغز
- حفظ تعادل هورمونی بدن
- ترمیم سلولی
- بهبود عملکرد قلب و عروق
حمایت بهتر از عملکرد مغزی و عصبی
به عنوان یک تقویت‌کننده عصبی نقشی اساسی اعمال می‌کند.
بدین صورت که بر روی عملکرد گیرنده‌های عصبی تأثیر می‌گذارد و به سلول‌های مغز کمک می‌کند تا به طور موثر با هم ارتباط برقرار کنند.
غلاف میلین که آکسون‌های عصبی را می‌پوشاند، از فسفولیپیدها ساخته شده و برای عملکرد صحیح سیستم عصبی بسیار ضروری است.
[box type=”info” align=”alignright” class=”” width=”100%”]
غلاف میلین (Myelin sheath) چیست؟
غلاف میلین (Myelin sheath) یک لایه عایق است که اعصاب مرکزی (مغز و نخاع) و اعصاب حرکتی را در سیستم عصبی انسان و دیگر حیوانات پوشش می‌دهد. این لایه از مواد چربی تشکیل شده است و وظیفه اصلی آن ایجاد عایق برای انتقال سیگنال‌های عصبی در طول اعصاب است. غلاف میلین باعث افزایش سرعت انتقال پیام‌های عصبی می‌شود و از حفاظت اعصاب در برابر آسیب‌ها نیز مسئول است. از اهمیت بسیاری در عملکرد صحیح سیستم عصبی برخوردار است.
آکسون‌ها (Axons) چه هستند؟
آکسون‌ها (Axons) یکی از اجزای اصلی سلول‌های عصبی هستند. آنها بخشی از نورون‌ها (سلول‌های عصبی) هستند و وظیفه انتقال اطلاعات و سیگنال‌های عصبی از یک سلول عصبی به سلول عصبی دیگر را دارند. برخلاف دندریت‌ها که فیبرهای کوتاه و پرپشتی در سلول عصبی هستند و اطلاعات را به آکسون منتقل می‌کنند، آکسون‌ها فیبرهای بلند و نازکی هستند که از سلول عصبی خارج شده و به عنوان رشته‌های عصبی به طول سلول‌های عصبی دیگر انتقال می‌یابند.
[/box]
تامین انرژی لازم برای مغز
این ماده به تولید انرژی در مغز بسیار کمک می‌کند.
اگر خاطرتان باشد، همیشه می‌گفتند که مصرف پنیر باعث کاهش عملکرد مغز می‌شود.
پنیر صبحانه را با گردو مصرف کنید. زیرا پنیر باعث افت میزان آن می‌شود و گردو این افت را جبران می‌کند.
مولکول ATP (آدنوزین تری فسفات) که مولکول حامل انرژی بالایی است، فسفات را به عنوان یکی از اجزای خود دارد.
ATP در تمام فرآیندهای متابولیک بدن شما نقش دارد و از انرژی آزاد شده توسط انحلال فسفات‌ها برای فعالیت‌های سلولی مختلف استفاده می‌شود.
[box type=”info” align=”alignright” class=”” width=”100%”]
ATP (آدنوزین تری فسفات) مولکولی است که در سلول‌ها به عنوان منبع اصلی انرژی عمل می‌کند. این مولکول شامل آدنوزین و سه گروه فسفات است و انرژی را در سلول‌ها منتقل می‌کند.
[/box]
حفظ تعادل هورمونی بدن
فسفر در تنظیم تعادل هورمون‌ها در بدن نقش اساسی دارد.
هورمون‌ها عوامل مهمی برای حفظ سلامتی بدن و عملکرد طبیعی اندام‌ها هستند.
این ماده به همراه غدد درون‌ریز بدن کار می‌کند و تولید و ترشح هورمون‌ها را تنظیم می‌کند.
ترمیم سلولی
این ماده برای رشد و ترمیم سلول‌ها و بافت‌های بدن ضروری است.
غشای سلولی، که وظیفه نگهداری مواد مغذی در داخل سلول‌ها و جلوگیری از ورود مواد غیرمجاز به سلول‌ها را دارد، نیاز به ترکیبات حاوی آن دارد.
بهبود عملکرد قلب و عروق
این ماده برای قلب نیز برای عملکرد مناسب خود به انرژی و کلسیم نیاز دارد، و در تنظیم سطح کلسیم در خون کمک می‌کند.
همچنین به تولید 2, 3-DPG که به منظور حمل اکسیژن به بافت‌ها لازم است کمک می‌کند.
مطالعات نشان داده‌اند که کمبود آن می‌تواند به اختلالات عملکرد شناختی و بیماری‌های عصبی منجر شود، از جمله زوال عقل و بیماری آلزایمر. بنابراین، تأمین مقادیر کافی از آن از طریق تغذیه می‌تواند به حفظ سلامت مغز و سیستم عصبی کمک کند.
فسفر و نقش آن در بدن انسان
همان طور که گفتیم فسفر برای قسمت‌های مختلفی از بدن مانند اعصاب، مغز و قلب نقش مهمی دارد.
این ماده به صورت علاوه بر موارد گفته‌شده نقش‌های دیگری هم دارد که در ادامه به آن می‌پردازیم.
سنتز پروتئین‌ها: فسفر در فرآیند ساخت DNA و RNA، که دو نوع مهم از اسیدهای نوکلئیک هستند، نقش دارد.
این فرآیندها اساسی برای تولید پروتئین‌ها، هورمون‌ها، آنزیم‌ها و مواد شیمیایی دیگری هستند که برای حفظ حیات ضروری اند.
بدون مقدار کافی فسفر، فرآیند ساخت پروتئین در بدن مختل می‌شود.
سلامت کلیه‌ها: فسفر نقش بسیار مهمی در حفظ سلامت کلیه‌ها دارد. این عنصر معدنی به کلیه‌ها کمک می‌کند تا مواد زائد و سمی را از بدن دفع کنند.
افزایش تولید ادرار توسط کلیه‌ها به تعادل سطح آب، املاح اضافی، اسید اوریک و چربی در بدن کمک می‌کند.
- حفظ تعادل pH: تعادل طبیعی اسیدیته و بازیته در خون برای حفظ سلامت اندام‌های مختلف بدن بسیار حیاتی است. فسفر به عنوان یک بافر عمل می‌کند و در حفظ این تعادل موثر است.
کمبود فسفر در بدن انسان
کمبود فسفر می‌تواند به دلایل مختلفی ایجاد شود، از جمله بیماری‌هایی مانند گرسنگی، دیابت، بیماری سلیاک و بیماری‌های کلیوی. همچنین مصرف نادرست غذاهای حاوی فسفر، مانند پختن غذاها به روش نادرست، می‌تواند موجب کمبود فسفر شود. علائم کمبود فسفر شامل ضعف استخوانی، پوسیدگی دندان، کاهش استقامت بدن، درد مفاصل، سفتی و خستگی مداوم می‌شوند.
از طرفی، مصرف زیاد فسفر نیز ممکن است مشکلاتی ایجاد کند، از جمله رسوب فسفر اضافی در بافت‌های نرم بدن، تداخل با متابولیسم دیگر مواد معدنی مانند کلسیم، و افزایش خطر پوکی استخوان در مواردی که کلسیم کافی مصرف نمی‌شود.
یادتان باشد که وجود فسفر در بدن بسیار ضروری است. اما میزان بیش از حد آن ممکن است فرد را دچار مشکل کند.
